Mamy sierpień. Zatem najwyższy czas poruszyć temat uprawy rzepaku ozimego. Zacznę po kolei od nawożenia przedsiewnego, które ma bardzo ważny wpływ na plonowanie.

Czego dowiesz się z tego tekstu:

• Jakie potrzeby pokarmowe ma rzepak ozimy
• Ile i jakich składników pokarmowych pobiera rzepak do wytworzenia plonu 4 t/ha
• Jakiego rodzaju nawożenie należy zastosować przed siewem[/su_box]

Nawożenie przedsiewne rzepaku

Rzepak ozimy ma duże potrzeby pokarmowe. Na wytworzenie tony nasion wraz z odpowiednim plonem słomy pobiera 71 kg azotu (N), 29,7 kg fosforu (P₂O₅), 95,7 kg potasu (K₂O), 52,3 kg wapnia (CaO), 23,3 kg magnezu (MgO), 62,3 kg siarki (SO₂) oraz 7,3 kg sodu (Na)*. Wykazuje także spore zapotrzebowanie na mikroelementy: 66,7 g boru (B), 178 g manganu (Mn), 16,7 g miedzi (Cu), 1,8 g molibdenu (Mo) oraz 91 g cynku (Zn).

Łatwo można wyliczyć, że do wytworzenia plonu w wysokości 4 ton/ha rzepak pobiera: 

284 kg N, 119 kg P₂O₅, 383 kg K₂O, 209 kg CaO, 93 kg MgO, 249 kg SO₂, 29 kg Na, 267 g B, 712 g Mn, 67 g Cu, 7 g Mo, 364 g Zn.

W nasionach rzepak gromadzi najwięcej fosforu (56% pobranego pierwiastka) i azotu (52%). W słomie (łodygi, liście, łuszczyny) znajduje się 79% wapnia, po 77% potasu i sodu, 59% magnezu i 52% siarki. W korzeniach rzepak gromadzi 18% sodu, 13% potasu, po 12% wapnia i magnezu oraz 11% siarki.

Część składników pokarmowych rośliny pobierają z zasobów glebowych, ale większość muszą otrzymać w nawozach, przede wszystkim mineralnych. Wykorzystanie azotu z nawozów mineralnych przez rzepak ozimy wynosi maksymalnie 70%, fosforu 30–40% i potasu 60–70%.

Dawki fosforu i potasu zależą od zawartości przyswajalnych form tych składników w glebie oraz zdolności plonotwórczych stanowiska (tabela 1). Przy oczekiwanych niskich plonach rze­paku stosuje się do 80 kg P₂O₅/ha, średnich – do 100 kg P₂O₅/ha, a wysokich – do 120 kg P₂O₅/ha. W przypadku potasu stosowane dawki są odpowiednio większe: 180, 250 i 300 kg K₂O/ha.

Całą dawkę fosforu i potasu powinno się zastosować jesienią przed wykona­niem uprawy przedsiewnej. Zwykle, aby nie opóźniać wykonania uprawy pożniw­nej, a tym samym nie powodować strat bezcennej wody, nawozy rozsiewa się na uprawione ściernisko przed wykona­niem orki siewnej. W przypadku uprawy bezorkowej problemem jest głębsze umieszczenie nawozów.

Na gleby lżejsze, w przypadku których zachodzi ryzyko wypłukania potasu z gleby, część tego składnika (do 50% łącznej dawki) można rozsiać jak najwcześniej wczesną wiosną. Podział taki komplikuje jednak uprawę rzepaku i zwiększa koszty nawożenia, więc powinien być stosowany jedynie w rzeczywiście uzasadnionych przypadkach.

Co z azotem?

Bardzo ostrożnie trzeba podchodzić do kwestii nawożenia azotem rzepaku ozimego jesienią. Zbyt duże dawki tego składnika mogą się przyczynić do nad­miernego wybujania roślin, a tym samym – nadmiernego wyciągnięcia pąka wierzchołkowego ku górze, co skutkuje pogorszeniem jego zimotrwałości. Efekt przenawożenia azotem jest szczególnie szkodliwy podczas długich i ciepłych jesieni, gdy wegetacja rzepaku kończy się bardzo późno. Zwykle nie stosuje się więcej niż 40 kg N/ha.

*dane według Szukalskiego i in. (1985)