Przystępując do walki z nicieniami

Uprawiając z roku na rok na tych samych polach warzywa, a zwłaszcza warzywa korzeniowe i ziemniaki – warto zwrócić uwagę na występowanie nicieni pasożytów roślin oraz ich nie tylko bezpośrednią, ale i pośrednią szkodliwość.

Utarło się przeświadczenie, że nicienie stanowią problem na glebach lekkich. Oczywiście jest to prawda w odniesieniu do guzaka północnego, ale straty ekonomiczne w uprawie warzyw nie są powodowane tylko przez jeden gatunek nicienia. Jest wiele innych pasożytów roślin, które powodują poważne straty plonów - także w glebach cięższych, jak na przykład szpilecznik baldasznik. Jeżeli na polu zauważamy uszkodzenia roślin występujące placowo, objawy wskazujące na miejscowe problemy z nawożeniem albo sugerujące obecność patogenów glebowych – warto sprawdzić, czy pierwotnym źródłem ich obecności nie jest nadmierna liczebność szkodliwych dla roślin nicieni. Bardzo często silne objawy porażenia roślin - nie tylko przez wirus TRV, ale także przez patogeny z rodzaju Verticillium, Phytophthora, Pythium czy Rhizoctonia mogą świadczyć o pierwotnych uszkodzeniach roślin przez niektóre nicienie, a w efekcie uszkodzenia tkanek patogeny wykazują większą zjadliwość i powodują silniejsze infekcje. Jakie jest ryzyko wystąpienia kompleksu chorobowego, jakie nicienie stanowią w danym przypadku problem i jakie najskuteczniejsze praktyki wdrożyć – można to zbadać i dowiedzieć się w naszym laboratorium. O nicieniach często mówi się – groźnie choć niewidoczne, co właściwie obrazuje rzeczywistość. Nawet gdy mamy potwierdzoną obecność patogenów – nicienie pozostają w cieniu takiej choroby. W takich przypadkach próby zwalczania tylko jednego czynnika nie przyniosą zadowalających efektów – zwalczanie także musi być kompleksowe.

Najpopularniejszym środkiem ochrony roślin do zwalczania nicieni jest obecnie Vydate10G. Substancja czynna preparatu Vydate, oksamyl – ma działanie układowe i wykazuje właściwości nie tylko nicieniobójcze, ale także owadobójcze i roztoczobójcze.

Oksamyl, w zależności od kraju, jest dostępny jako preparat w postaci płynnej lub granulowanej i stosowany w formie oprysku na rośliny lub doglebowo. W Polsce rejestrację ma Vydate10G - granulat stosowany doglebowo. Aplikacja wywołuje efekt działania nie tylko glebie, ale także w korzeniach i liściach roślin. Należy jednak pamiętać, że ta forma preparatu nie rozpuszcza się w wodzie i nie można jej stosować w formie opryskiwania.

Charakterystyczne dla Vydate jest wykazywanie bardzo szybkiego działania początkowego na układ nerwowy agrofagów. Porażeniu ulegają mięśnie, szczególnie mięśnie oddechowe. W rezultacie ruch nicieni i ich żerowanie zostaje zahamowane, co bezpośrednio prowadzi do śmierci. Preparat następnie ulega rozkładowi, nie wykazując tendencji do kumulowania się zarówno w organizmach, jak i środowisku.

Środek działa przede wszystkim paraliżująco na nicienie, więc od razu zapobiega ich żerowaniu. Powoduje także dezorientację samców aktywnie poszukujących samic do zapłodnienia oraz uniemożliwia samicom składanie jaj. Vydate często także ogranicza lub opóźnia samo wylęganie się stadiów juwenilnych z jaj. Najbardziej wrażliwym na oksamyl stadium są larwy inwazyjne J2 przed wniknięciem do korzeni roślin. Stąd termin zastosowania preparatu jest bardzo ważny. Vydate 10G stosuje się wczesną wiosną, przed rozpoczęciem żerowania nicieni i przed terminem wnikania larw inwazyjnych w korzenie roślin.

Rozpad oksamylu w glebie zależy od wielu czynników środowiskowych, w tym od rodzaju gleby, zawartości w niej gliny i materii organicznej, temperatury, odczynu i wilgotności. Degradację oksamylu przyspiesza wysokie pH gleby, wzrost wilgotności i temperatury gleby. Jego rozpad jest najszybszy przy osiągnięciu całkowitej polowej pojemności wodnej. Proces rozkładu preparatu przebiega najwolniej w glebach piaszczystych, o małej wilgotności oraz gdy temperatura spada poniżej 10°C. Dlatego oksamyl należy stosować w temperaturze około 15°C, przy glebie wilgotnej o odczynie lekko kwaśnym do lekko zasadowego. Oksamyl szybciej się rozkłada także w glebach, gdzie zastosowano obornik. Istotny wpływ na rozkład oksamylu ma również światło słoneczne. Po wystawieniu substancji na promienie słoneczne preparat bardzo szybko ulega degradacji, dlatego powinien być przechowywany w miejscu zacienionym, a po zastosowaniu od razu wymieszany z glebą.

Preparat właściwie stosowany, po 2 miesiącach właściwie nie jest już wykrywany w glebie, a większość rezultatów efektywności jego działania notuje się do 20 dni od zabiegu.

Coraz częściej producenci zmagający się problemem obecności nicieni pasożytów roślin w uprawach wprowadzają zwalczanie biologiczne, preparatami mikrobiologicznymi opartymi na grzybach i bakteriach. Preparaty te wykazują skuteczność, ale trzeba mieć świadomość, że nie działają one natychmiastowo. W najprostszy sposób można powiedzieć, że w przypadku nicieni zwalczanie chemiczne działa szybko i krótko, a biologiczne działa wolno ale długo. Preparaty biologiczne mogą także wykazywać słabsze działanie w pierwszym roku stosowania, zwłaszcza jeśli podejmujemy zwalczanie nicieni gdy liczebność populacji szkodliwych gatunków kilku- lub nawet kilkunastokrotnie przekracza progi zagrożenia. Niestety praktyka wskazuje, że najczęściej tak właśnie się dzieje. W takich sytuacjach warto wprowadzić najpierw zwalczanie chemiczne, a potem biologiczne. Należy podkreślić, że Vydate nie wykazuje negatywnego oddziaływania na grzyby i bakterie. Dzięki czemu można bezpiecznie wdrożyć metodę integrowaną. Dzięki zastosowaniu Vydate 10G uzyskamy szybki spadek liczebności nicieni w glebie, a namnożone mikroorganizmy dowiodą znacząco podwyższonej efektywności takiego rozwiązania. Jak należy postępować w dalszych latach – wykażą analizy gleby. Jest jednak prawdopodobne że będzie konieczne stosowanie cykliczne Vydate 10G, choć prawdopodobnie w mniejszych dawkach.