Monokultura w polowej produkcji roślinnej polega na uprawie roślin tego samego gatunku przez wiele kolejnych lat na tym samym polu i prowadzi do zmęczenia gleby, a w efekcie końcowym do degradacji gleby oraz obniżenia jej urodzajności i plonowania roślin. Uprawa roślin w monokulturze zaburza zachodzące w glebie procesy biologiczne, a także może zmienić odczyn pH.
Zjawisko zmęczenia związane jest z jednostronnym wyczerpaniem składników pokarmowych, ciągłym pobieraniem wody z tych samych warstw, zanikiem w glebie mikroorganizmów odpowiedzialnych za rozkład resztek roślinnych oraz nadmiernym rozwojem agrofagów, głównie chorób i szkodników.Ponadto, obserwuje się wzrost zawartości substancji fitotoksycznych tj. specyficznych związków chemicznych wydzielanych przez rośliny danego gatunku, które jednocześnie niekorzystnie wpływają na ten gatunek i hamują wschody, rozwój systemu korzeniowego i początkowy wzrost roślin. Obserwuje się także pogorszenie struktury gleby i stosunków powietrzno-wodnych.
W Polsce rozpowszechniona jest monokultura zbożowa. Na około 75% gruntów ornych wysiewa się głównie zboża. Ma to swoje ekonomiczne uzasadnienie, ponieważ uprawa zbóż jest niskonakładowa i łatwa do zmechanizowania, a więc nie wymaga wysokiej pracochłonności. Właściciele gospodarstw dążą do uproszczeń w produkcji i zapominają o przyrodniczym znaczeniu płodozmianu.
Przy uprawie danego gatunku rośliny na jednym stanowisku przez kilka lat, następuje kumulacja w podłożu przetrwalnikowych form chorób i...
