Mączniak jabłoni, parch jabłoni i szara pleśń – skuteczne zwalczanie
Mączniak jabłoni, parch jabłoni czy szara pleśń często dają się we znaki sadownikom. Jednak wybór odpowiedniej strategii i znajomość biologii tych chorób pomagają wygrać tę walkę. W uprawie jabłoni skuteczną bronią do ich zwalczania jest fungicyd Fontelis 200 SC, którego stosowanie sprawdza się nawet podczas trudnych warunków atmosferycznych.
Parch jabłoni
Parch jabłoni jest chorobą powodowaną przez grzyb Venturia inaequalis. Patogen najczęściej poraża liście i owoce, ale również może zainfekować ogonki liściowe, pędy, pąki, części kwiatu, działki kielicha czy szypułki owoców. Charakterystycznym objawem na liściach są różnej wielkości ciemnooliwkowe plamy z aksamitnym nalotem pojawiające się głównie na ich górnej stronie. W przypadku silnej infekcji plamy mogą się ze sobą łączyć, a chore liście zdeformować się i przedwcześnie opaść. Na porażonych owocach również pojawiają się ciemne, okrągłe plamy, w obrębie których skórka ulega nekrozie. Roślina w ramach obrony przed możliwą nadmierną utratą wody w porażonych miejscach na owocach może wytworzyć warstwę korka lub nawet strupowate plamy. Do zakażeń może dojść również w drugiej połowie sezonu, przed zbiorem. Podczas przechowywania pojawiające się drobne plamy na owocach są objawem tak zwanego parcha przechowalniczego.
Patogen V. inaequalis zimuje w porażonych, opadłych liściach. Proces powstawania pseudotecjów (owocników) rozpoczyna się już jesienią w temperaturze 4-10°C, przy wysokiej wilgotności powietrza. W warunkach klimatycznych naszego kraju pierwsze owocniki grzyba pojawiają się już w grudniu. Ujemne temperatury spowalniają rozwój grzyba, lecz nie niszczą go, o ile opadłe liście są przykryte śniegiem. Dopiero wiosną w zależności od temperatury i wilgotności zaczynają dojrzewać.
Mączniak jabłoni
Mączniak jabłoni jest chorobą spowodowaną przez grzyba Podosphaera leucotricha. Patogen ten może porażać wszystkie nadziemne części rośliny. Biały, mączysty nalot grzybni i trzonków z zarodnikami konidialnymi występuje zarówno na liściach, jak i pędach. Przy silnym porażeniu liście ulegają deformacji, przestają rosnąć, zamierają i przedwcześnie opadają. Na młodych, nieodrewniałych pędach mączniak jabłoni objawia się w postaci białego, wojłokowatego nalotu. Zainfekowane pędy mają zahamowany wzrost. Natomiast porażone kwiaty są drobne, zdeformowane, niedorozwinięte, a ich pręciki i słupki mogą być sterylne, co może uniemożliwić ich zapylenie. Objawy na owocach są nieco inne, ponieważ nie występuje na nich mączysty nalot, a skórka zostaje ordzawiona.
Źródłem infekcji pierwotnych jest zimująca w pąkach grzybnia. Do porażenia dochodzi poprzez przerastanie grzybni z pędów do młodych pąków liściowych. Pąki kwiatowe zostają zainfekowane wczesną wiosną, podczas ich pękania. W tym okresie następuje przerastanie przezimowanej grzybni w łuskach porażonych paków na rozwijające się liście. Podczas sezonu może dojść do wielu infekcji wtórnych.
Szara pleśń
Szara pleśń jest chorobą powodowaną przez patogen Botryotinia fuceliana. Na owocach objawia się brunatnymi w środku i jaśniejszymi na brzegu gnijącymi plamami. Do zgnicia całego owocu dochodzi w szybkim czasie od momentu porażenia. Takie jabłko wygląda jak upieczone. Charakterystyczny jest również ich zapach, spowodowany zachodzącymi procesami fermentacji. B. fuceliana może się rozwijać na resztkach roślinnych zarówno w sadzie, jak i w przechowalni. Często infekowane są kwiaty, dlatego bardzo ważna jest odpowiednia ochrona w okresie okołokwitnieniowym.
Do infekcji dochodzi poprzez wniknięcie strzępek rostkowych grzyba przez naturalne otwory w skórce jabłka lub rany powstałe na skutek mechanicznego uszkodzenia skórki. Sprawca szarej pleśni obficie zarodnikuje, co na porażonych owocach objawia się szarym, pylącym nalotem (trzonki i konidia).
Strategia zwalczania
W ostatnich latach sadownicy mają coraz mniejszy wybór substancji czynnych zarejestrowanych do zwalczania chorób grzybowych w uprawie jabłoni. Dlatego tym bardziej ważny jest dobór odpowiedniej strategii, by móc skutecznie zwalczyć patogeny chorobotwórcze. Pierwsza połowa sezonu jest kluczowa w walce z parchem jabłoni, mączniakiem jabłoni czy szarą pleśnią. Warto wybierać środki ochrony roślin, które charakteryzują się działaniem zapobiegawczym lub interwencyjnym na wszystkie z wymienionych chorób. Pozwoli to ograniczyć liczbę wykonywanych oprysków, co przełoży się też na zmniejszenie kosztów przy utrzymaniu najwyższej skuteczności. Powyższe wymagania spełniają niektóre środki z grupy SDHI, które często nazywane są fungicydami do zadań specjalnych. Zaleca się stosować je przede wszystkim w okresach krytycznych pod względem zagrożenia i warunków atmosferycznych, które potrafią uniemożliwić wykonanie skutecznego zabiegu przerywającego infekcję.
Środkiem z grupy SDHI jest Fontelis 200 SC, zawierający substancję czynną pentiopirad. Preparat ten wyróżnia się równoczesnym zwalczaniem parcha jabłoni, mączniaka jabłoni oraz szarej pleśni. Jego dużą zaletą jest wysoka odporność na zmywanie – nawet opad deszczu pojawiający się w ciągu 1 godziny po wykonaniu zabiegu, wynoszący do 60 l/m3,nie zmywa produktu. Dodatkowo temperatura powietrza nie ogranicza jego terminu stosowania. Na roślinie działa wielokierunkowo – powierzchniowo, translaminarnie i systemicznie (układowo). Można go stosować zarówno zapobiegawczo, jak i interwencyjnie. W przypadku zwalczania parcha jabłoni i mączniaka jabłoni zaleca się go w czasie od fazy rozwojowej BBCH 10 do 21 dni przed zbiorem. Natomiast, aby zwalczyć szarą pleśń, fungicyd Fontelis 200 SC należy stosować od fazy pełni kwitnienia do fazy zasychania kwiatów (BBCH 65-67), szczególnie przy przekropnej pogodzie oraz przed zbiorem, w początkowej fazie dojrzewania owoców (BBCH 81), lecz nie później niż 21 dni przed zbiorem. Fungicyd ten można stosować w dawce 0,5-0,75 l/ha, maksymalnie 3 razy na sezon, w odstępie przynajmniej 7 dni między zabiegami.
Tekst i zdjęcia: Monika Korzeniowska