Mączniak jabłoni – ochrona przed infekcjami wtórnymi
W uprawie jabłoni mączniak jabłoni, powodowany przez Podosphaera leucotricha, jest jedną z najważniejszych chorób. Jego nasilone występowanie może skutkować znacznym obniżeniem plonu oraz jakości owoców. W celu zapobiegnięcia takiej sytuacji kluczowy jest skuteczny program ochrony zarówno w pierwszej, jak i drugiej połowie sezonu.
Sprawca mączniaka jabłoni, grzyb Podosphaera leucotrichazimuje w pąkach. Słabiej zainfekowane pąki rozwijają się wiosną, a liście z nich pokryte są białym, mączystym nalotem. Porażone liście mają wydłużone ogonki, lancetowaty kształt i są mniejsze od zdrowych. Choroba w swoim cyklu rozwojowym przenosi się również na inne części rośliny: kwiaty, pędy czy owoce. P. leucotrichaposiada dwa stadia rozwojowe – stadium workowe oraz konidialne, które prowadzi do dalszych infekcji w trakcie sezonu wegetacyjnego. By doszło do infekcji mączniakiem jabłoni, niepotrzebna jest kropla wody, wystarczy zwiększona wilgotność powietrza, co przekłada się na jego powszechność występowania. Zakres optymalnych temperatur, w jakich dochodzi do zakażeń, jest szeroki – 10-28°C. Choroba może być ograniczana poprzez mroźne zimy, ponieważ zarodniki giną w temperaturze poniżej -25°C.
Monitoring przede wszystkim
Jednym ze sposobów na skuteczne podejmowanie decyzji, kiedy należy wykonać zabieg, jest opieranie się na modelach występowania presji choroby. Modele chorobowe najczęściej opierają się na matematycznym opisie zjawisk zachodzących pomiędzy zmiennymi prowadzącymi do rozwoju patogenu i choroby a potencjalnym żywicielem, czyli w tym przypadku jabłonią. Zaawansowane modele chorobowe pozwalają określić początek infekcji, nasilenie choroby i jej rozwój w trakcie sezonu. Dzięki modelom chorobowym i monitoringu warunków atmosferycznych możliwe jest określenie optymalnego terminu wykonania zabiegów ochroniarskich oraz całorocznego programu przed mączniakiem.
Niezwalczony mączniak
Kwiecień tego roku był dość chłodny i suchy. Jednak temperatury utrzymujące się w ciągu dnia wynosiły ponad 10°C, co już sprzyjało rozwojowi choroby. Pierwsza połowa maja była umiarkowanie ciepła i sucha. W związku z tym zwalczanie mączniaka jabłoni stanowiło dla wielu sadowników duży problem, szczególnie gdy nie zostały przeprowadzone zabiegi przed kwitnieniem. W przypadku mączniaka jabłoni ważne jest ograniczenie infekcji pierwotnych, czyli zwalczanie zarodników, które przezimowały w pąkach zawiązanych w ubiegłym sezonie. Jeżeli infekcje pierwotne nie zostaną w odpowiednim momencie zredukowane, będzie to skutkowało kumulacją zarodników konidialnych. To one będą dokonywały infekcji wtórnych zarówno podczas kwitnienia, jak i w późniejszym okresie sezonu wegetacyjnego. Dlatego też trzeba zapobiegać wystąpieniu takiej sytuacji. Zwalczanie mączniaka jabłoni pojawiającego się masowo na młodych przyrostach jest bardzo trudne, a zabiegi interwencyjne nie są tak efektywne jak ochrona zapobiegawcza.
Skuteczna walka z mączniakiem jabłoni
Na początku sezonu w celu walki z mączniakiem prawdziwym należy ułożyć odpowiedni program ochrony, w zależności od spodziewanej presji w danej odmianie jabłoni. Proponowanym rozwiązaniem o skutecznym działaniu zabezpieczającym sad przed mączniakiem jest Talius Sad. Środek ten w swoim składzie zawiera proquinazyd. Ta substancja czynna charakteryzuje się wysoką skutecznością działania zapobiegawczego. Z racji tego, że posiada inny mechanizm działania niż substancje z grupy triazoli i strobiluryn, preparat stanowi narzędzie do budowania strategii antyodpornościowej. W uprawie jabłoni zaleca się stosowanie w dawce 0,2-0,3 l/ha przy 500-750 litrach wody, maksymalnie 3 razy w sezonie, w odstępie co najmniej 10 dni między zabiegami. Środek należy stosować zapobiegawczo lub po zaobserwowaniu pierwszych objawów chorobowych od fazy mysiego uszka (BBCH 10) do fazy, gdy owoc osiągnie połowę swojej wielkości (BBCH 75).
W ofercie firmy Corteva znajduje się także preparat Fontelis 200 SC. W swoim składzie zawiera pentiopirad, substancję czynną z grupy SDHI. W uprawie jabłoni preparat ten zwalcza nie tylko mączniaka prawdziwego, ale również parcha jabłoni i szarą pleśń. Środek charakteryzuje się działaniem powierzchniowym, wgłębnym i lokalnie układowym. Można go stosować zarówno zapobiegawczo, jak i interwencyjnie. Jego dużą zaletą jest to, że długotrwale utrzymuje się na powierzchni opryskanych roślin. Substancja czynna znajdująca się w Fontelisie 200 SC bardzo dobrze przemieszcza się w roślinie, dzięki czemu hamuje kiełkowanie zarodników oraz uniemożliwia przenikanie struktur grzyba wewnątrz chronionych tkanek. W celu uniknięcia uodpornienia się grzybów na tę substancję oraz zwiększenie spektrum ograniczanych patogenów zaleca się stosowanie Fontelisu 200 SC z innymi substancjami czynnymi. Warto jednak pamiętać, że w przypadku stosowania z kaptanem może wystąpić fitotoksyczność. Zalecenia co do terminu stosowania różnią się od tego, jaką chorobę zwalczamy. W przypadku mączniaka i parcha zaleca się stosowanie od momentu, kiedy wierzchołki liści wystają 10 mm powyżej łusek pąków (BBCH 10) do 21 dni przed zbiorem w dawce 0,5-0,75 l/ha, przy 500-750 l wody/ha, maksymalnie 3 razy w sezonie wegetacyjnym w odstępie 7 dni pomiędzy zabiegami.
Tekst: Monika Korzeniowska
Zdjęcia: Katarzyna Szulc