Jesienne zwalczanie miotły w zbożach
Walkę z miotłą w zbożach ozimych należy rozpocząć jeszcze w okresie jesiennym. Wszyscy ci, którzy postanowią zaczekać z opryskiem do wiosny, muszą liczyć się ze zwiększonym kosztem takiego zabiegu w wyniku zastosowania wyższych dawek herbicydów, co oczywiście wcale nie musi się przełożyć na jego skuteczność. Zatem właściwym rozwiązaniem jest zastosowanie efektywnego herbicydu jeszcze w okresie jesiennym.
Problem związany z intensywnym zachwaszczeniem miotłą zbożową dotyka praktycznie wszystkich jesiennych plantacji zbóż ozimych (może w najmniejszym stopniu żyta). W sprzyjających warunkach pogodowych wegetacja miotły zbożowej (formy ozimej) nie ustaje nawet zimą, przez co wiosną staje się niezwykle ekspansywna. Poza formami ozimymi pojawiają się jeszcze dodatkowo formy jare, które rozrastając się intensywnie w okresie wczesnowiosennym, dodatkowo zwiększają presję w odniesieniu do rośliny uprawnej.
Miotła zbożowa w natarciu
Miotła zbożowa występuje głównie w pszenicy ozimej, w nieco mniejszym nasileniu w jęczmieniu i pszenżycie, w życie – sporadycznie. Potrafi bardzo szybko przystosować się do różnych warunków polowych i pogodowych, chociaż bardziej odpowiadają jej pola wilgotne, jak również może występować na stanowiskach słabo uwilgotnionych. Swój sukces zawdzięcza bardzo wysokiemu współczynnikowi rozmnażania, ponadto posiada formy ozime i jare, które jeżeli nie zostaną w odpowiednim terminie zwalczone, to potrafią bardzo istotnie wpłynąć na wielkość plonu ziarna rośliny uprawnej, obniżając go w skrajnych przypadkach nawet o 50 proc. Dlatego tak istotne jest, aby szybko i skutecznie ograniczyć formy ozime tego gatunku jeszcze w okresie jesiennym i dodatkowo formy jare (jeżeli oczywiście wystąpią w dużym nasileniu) w okresie wczesnowiosennym.
Dobór jesiennego herbicydu
Pierwsze wschody miotły w zasiewach zbóż ozimych mogą pojawić się już w na początku lub w połowie października (zależy to oczywiście od terminu siewu oraz oziminy i warunków pogodowych). Jest to bez wątpienia najodpowiedniejszy moment na rozpoczęcie walki z tym gatunkiem. Miotła zbożowa w tym okresie jest najczęściej w stadium juwenalnym (młodocianym), dzięki czemu jest ona najbardziej wrażliwa na działanie substancji czynnych (s.cz.) herbicydów. Dlatego dobór właściwej s.cz. herbicydu dla takiej fazy nie jest skomplikowany ani trudny. Najlepiej zastosować pojedynczą, sprawdzoną s.cz. efektywnego herbicydu, który zwalczy tylko chwasty jednoliścienne, w tym miotłę zbożową. Można też sięgnąć po fabryczne mieszanki dwóch lub trzech s.cz. o różnych mechanizmach działania, które w sposób efektywny zniszczą siewki lub młodociane formy miotły zbożowej i innych chwastów jednoliściennych czy dwuliściennych. Poniżej kilka sprawdzonych przykładów takich s.cz herbicydów.
Herbicydy przeciwko miotle zbożowej
Flufenacet jest bardzo ciekawą s.cz. (np. Ramtic 500 SC, Shelter 500 SC, Starfire 500 SC, Sunfire 500 SC), która może być stosowana w dwóch terminach, tj. przedwschodowo w fazie BBCH 00-09 oraz powschodowo fazie BBCH 10-23 pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego, żyta ozimego i pszenżyta ozimego. Substancja ta w stopniu zadowalającym ogranicza głównie miotłę zbożową oraz inne jednoliścienne. Ponadto preparat Cevino 500 SC polecany jest do ochrony plantacji pszenicy ozimej w fazie BBCH 11-20 przed miotłą zbożową i niektórymi jednoliściennymi.
Następna s.cz to prosulfokarb (np. Amstaf 800 EC, Baset 800 EC, Boxer 800 EC, Krum 800), który może być stosowany w terminie powschodowym we wszystkich zbożach ozimych (BBCH 10-13) do zwalczania miotły zbożowej oraz niektórych dwuliściennych. Ponadto herbicyd Proof zwalczający w maksymalnej zalecanej dawce miotłę zbożową i chwasty dwuliścienne można aplikować w pszenicy ozimej, jęczmieniu ozimym i pszenżycie ozimym w znacznie dłuższym przedziale czasowym, tj. od fazy liścieni (BBCH 10) do fazy pełni krzewienia (BBCH 25).
Ciekawą s.cz. jest również beflubutamid (np. BeFlex 500 SC), stosowany jedynie w pszenicy ozimej i jęczmieniu ozimym w bardzo szerokim przedziale czasowym, bo od fazy liścieni do pełni krzewienia (BBCH 10-25). Zwalcza skutecznie tylko miotłę zbożową oraz niektóre chwasty dwuliścienne.
Warto również zastanowić się nad s.cz. diflufenikan (np. Hukkata 500 SC), która zalecana jest do przedwschodowej i powschodowej (BBCH 00-29) ochrony plantacji pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego, żyta ozimego i pszenżyta ozimego. Substancja ta w maksymalnej zalecanej dawce skutecznie ogranicza miotłę zbożowa, ale tylko do fazy liścieni, oraz niektóre chwasty dwuliścienne. Natomiast dodając do diflufenikanu np. flufenacet (np. Mertil 600 SC, Reliance 600 SC, Komandos 560 SC, Kompleks 560 SC, Komplet 560 SC, Premium 560 SC, Expert 600 SC Herold 600 SC, Reksio 600 SC), uzyskujemy bardzo skuteczną mieszaninę, która może być bezpiecznie stosowana w fazie liścieni do pełni krzewienia (BBCH 10-25) pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego, żyta ozimego i pszenżyta ozimego. Ogranicza skutecznie miotłę zbożową oraz inne jednoliścienne, a ponadto całą gamę chwastów dwuliściennych. Łącząc również diflufenikan z chlorotoluronem (np. Dyplomata 600 SC, Snajper 600 SC), uzyskujemy gotową mieszaninę, która może być bezpiecznie stosowana w fazie liścieni aż do końca krzewienia (BBCH 10-29) pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego i pszenżyta ozimego. Działanie tej mieszaniny koncentruje się na skutecznym zwalczaniu miotły zbożowej oraz całej gamy uciążliwych gatunków dwuliściennych. Natomiast bardzo skuteczne w swoim działaniu trio uzyskuje się po dodaniu diflufenikanu, florasulamu i penoksulamu (np. Bizon, Legion, Viper). Powstała w ten sposób gotowa fabrycznie mieszanina tych trzech s.cz. jest zalecana do ochrony plantacji pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego i pszenżyta ozimego w fazie 1 liścia do fazy 3. rozkrzewienia (BBCH 11-23). Natomiast w życie ozimym można ją stosować jedynie w fazie 1-4 liści właściwych (BBCH 11-14). Trio to skutecznie zwalcza miotłę zbożową oraz niektóre chwasty dwuliścienne.
Zastanowić się można nad wyborem mieszaniny dwuskładnikowej mezosulfuron metylowy + tienkarbazon metylu (np. Incelo), którą można stosować w pszenicy ozimej, życie ozimym i pszenżycie ozimym od 3. liścia aż do końca wegetacji jesiennej (BBCH 13-32). Mieszanina ta skutecznie ogranicza miotłę zbożową oraz pozostałe jednoliścienne. Poza tym bardzo dobrze eliminuje z łanu zbóż większość uciążliwych gatunków dwuliściennych.
Ponadto bardzo ciekawym rozwiązaniem jest wykorzystanie s.cz. propoksykarbazonu sodu i mezosulfuronu metylowego (np. Monolith 11,25 WG), jako fabrycznej mieszaniny do zwalczania miotły zbożowej oraz innych uciążliwych chwastów jednoliściennych i dwuliściennych w okresie jesiennym w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym i życie ozimym. Zaletą tego duetu jest możliwość bardzo późnej aplikacji, która przypada na fazę początku krzewienia do końca wegetacji jesiennej (BBCH 21-32). Pamiętajmy, duet ten będzie bezpieczny i skuteczny, kiedy zastosujemy go w zalecanej dawce łącznie z adiuwantem Biopower.
Natomiast do zwalczania jedynie chwastów jednoliściennych, w tym oczywiście miotły zbożowej, można wykorzystać gotową mieszaninę takich s.cz jak: klodinafop + pinoksaden (np. Traxos 50 EC), która jest wykorzystywana do ochrony plantacji pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego i żyta ozimego od fazy 2. liścia do początku krzewienia (BBCH 12-21).
Niezawodne w niskich temperaturach
W tym szczególnym przypadku prym wiodą już od wielu lat oczywiście dwie s.cz., tj. chlorotoluron (np. Desperado 500 SC, DicuRex Flo 500 SC, Lentipur Flo 500 SC, Tolurex 500 SC, Toluron 700 SC) oraz pinoksaden (np. Addar 50 EC, Aron 50 EC, Axial 50 EC, Axel R 50 EC, Fraxial 50 EC, Koxia 50 EC, Paella 50 EC, Paxio 50 EC, Piksoden 50 EC, Pinoxy 50 EC, Rapino 50 EC).
Chlorotoluron można aplikować od 2. liścia do końca krzewienia (BBCH 12-29) pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego i pszenżyta ozimego i jest to jedyna s.cz, którą można stosować nawet w ujemnej temperaturze powietrza (-30°C), ale pod warunkiem, że na polu nie występuje okrywa śnieżna. Jednak zdecydowanie lepiej działa na miotłę zbożową w temperaturze około 1-20°C. Natomiast powyżej 20°C wykazuje skuteczne działanie w odniesieniu do niektórych chwastów dwuliściennych.
Pinoksaden jest wykorzystywany do ochrony plantacji pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego, żyta ozimego i pszenżyta ozimego w szerokim przedziale czasowym, bo od 1. liścia do końca krzewienia zbóż ozimych (BBCH 11-29). Pinoksaden stosuje się do eliminowania jedynie chwastów jednoliściennych, głównie miotły zbożowej (chociaż czasami też i innych jednoliściennych), znajdujących się w bardzo zaawansowanych fazach rozwojowych i do tego w bardzo niskiej temperaturze powietrza, wynoszącej zaledwie 1-2°C. Oczywiście jeżeli temperatura powietrza będzie zdecydowanie wyższa, to również działanie pinoksadenu będzie dużo szybsze, a tym samym bardziej skuteczne w odniesieniu np. do miotły zbożowej.
Jak widać asortyment s.cz., który został przedstawiony w tym artykule, jest na tyle obszerny, że każdy plantator może wybrać odpowiedni dla siebie herbicyd, który skutecznie wyeliminuje miotłę zbożową z ozimin, ale również niejako przy okazji inne gatunki jednoliścienne czy też dwuliścienne, i to niezależnie od fazy rozwojowej rośliny uprawnej oraz występujących warunków pogodowych.
Tekst i zdjęcia: dr inż. Tomasz R. Sekutowski, IUNG – PIB w Puławach