Choroby liści kukurydzy

^{Choroby liści kukurydzy zakłócają prawidłową fizjologię rośliny. Lekceważenie chorób w uprawie kukurydzy prowadzi do zniżki plonu średnio o 10-15 proc.}

Drobna plamistość liści kukurydzy

Patogen poraża, gdy liście kukurydzy są wilgotne. Jego okres inkubacji trwa 7-10 dni. Drobna plamistość kukurydzy najwcześniej uwidacznia się w czerwcu. Niewielkie prześwitujące plamki na starszych liściach są pierwszymi oznakami choroby. W miarę jej rozwoju wokół owalnych plam (1-5 mm) widoczny jest pierścień, najpierw jasny, następnie barwy czerwonobrunatnej. Wewnątrz plam tkanka staje się nekrotyczna. Plamy na liściach początkowo występują pojedynczo, później obejmują coraz większą jego powierzchnię. W sprzyjających warunkach patogen przenosi się z liści na górne części rośliny i stopniowo atakuje pochwy liściowe oraz liście okrywowe kolb. Przy wysokiej wilgotności tworzy się grzybnia, uwalniane są zarodniki, które przenoszą się przez wiatr lub razem z kroplami wody. Silne porażenie prowadzi do przedwczesnego zamierania liści lub całych roślin. Wczesne infekcje są przyczyną szybszego dojrzewania kukurydzy, a ta z kolei powodem strat w plonie i pogorszenia jakości kiszonki. Patogen zimuje w postaci grzybni na resztkach pożniwnych kukurydzy, może być również przenoszony na ziarniakach. 

Żółta plamistość kukurydzy – helmintosporioza

Choroba uwidacznia się w lipcu. Sprzyjają jej lata suche i ciepłe. Wodniste, szarozielone plamy na najstarszych liściach kukurydzy są pierwszymi objawami żółtej plamistości kukurydzy. Następnie plamy ciemnieją, stają szarobrunatne i otacza je ciemnobrunatna lub czerwonofioletowa obwódka. Plamy, umiejscowione przede wszystkim wzdłuż nerwów liści, są owalne, wydłużone, o nieregularnym kształcie. Silnie porażone liście pękają w miejscu plam i zasychają. W miarę postępu choroby zmiany obserwuje się na wyższych partiach rośliny, patogen stopniowo atakuje pochwy liściowe oraz liście okrywowe kolb. Silne infekcje prowadzą do strat w plonie i pogorszenia jakości kiszonki. Grzyb zimuje na resztkach pożniwnych oraz ziarnie, z którym może się przenosić.

Rdza kukurydzy

Pierwsze objawy pojawiają się w końcu czerwca, w lipcu, a najczęściej w sierpniu na najstarszych liściach. Obserwuje się rdzawe, niewielkie (ok. 1 mm) poduszeczki wypełnione szarobrunatnym pyłem – zarodnikami letnimi. Poduszeczki pękają, a zarodniki uwalniają się i przenoszoną przez wiatr oraz z kroplami wody na zdrowe organy i rośliny sąsiednie. Na skutek porażenia obserwuje się zasychanie liści od ich brzegów w kierunku do nerwu głównego. Takie liście będą się z czasem zwijać. Pod koniec wegetacji kukurydzy na dolnej stronie zasychających liści pojawiają się czarne telia z zarodnikami przetrwalnikowymi. W sprzyjających warunkach do rozwoju rdzy, tj. przy ciepłej pogodzie, niewielkich opadach deszczu, utrzymującej się wysokiej wilgotności powietrza objawy rozprzestrzeniają się na wszystkie nadziemne zielone części rośliny. Choroba rozwija się za pośrednictwem lub bez żywiciela pośredniego (chwasty szczawikowate, np. szczawik żółty), z którego zarodniki przenoszą się na kukurydzę. Źródłem infekcji są także zarodniki z resztek pożniwnych, na których grzyb zimuje. Placowe zamieranie pojedynczych liści nie stanowi większego zagrożenia dla plonu ziarna. Przyczyną strat jest zasychanie znacznej liczby liści i całych roślin, co powoduje przedwczesne dojrzewanie kukurydzy i obniżenie jakości kiszonki.

Kukurydza - zwalczanie chorób liści

Zabiegi ochrony przed chorobami przeprowadza się w momencie stwierdzenia pierwszych objawów, dlatego ważny jest monitoring upraw. W zależności od preparatu stosuje się 1-2 zabiegi opryskiwania przeciwko drobnej i żółtej plamistości kukurydzy. W kukurydzy można wykorzystać np. piraklostrobinę (strobiluryny) oraz mieszaninę tej substancji czynnej z epoksykonazolem (triazole). Preparaty na nich bazujące zarejestrowane w kukurydzy zwalczają drobną i żółtą plamistość oraz rdzę kukurydzy. Do dyspozycji jest też mieszanina fabryczna fluropyramu (benzamidy) i protiokonazolu (triazole) oraz szereg preparatów opartych o azoksystrobinę (strobiluryny), które zadziałają na drobną i żółtą plamistość kukurydzy. Przy konieczności powtórzenia zabiegu ochrony sięga się po fungicydy z innej grupy chemicznej. Najczęściej zabieg ochrony fungicydowej łączy się z insektycydowym wykonywanym przeciwko omacnicy prosowiance i stonce kukurydzianej, które chemicznie zwalcza się w czerwcu i lipcu.

^{Tekst: Katarzyna Szulc}

^{Zdjęcia: dr hab. Paweł Bereś, IOR-PIB}