Terminy stosowania nawozów naturalnych

Terminy stosowania nawozów naturalnych i sztucznych określa program azotanowy. Ustawowo wyznacza on ramy okresowe stosowania nawozów oraz definiuje odstępstwa od tych terminów.

Zasady właściwego stosowania nawozów zawierających w składzie azot określa Dział III, Rozdział 4 Ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz.U. z 2020 r., poz. 310, 284, 695, 782, 875) oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2020 r. w sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz.U. z 2020 r., poz. 243), tzw. program azotanowy. Zgodnie z ww. rozporządzeniem wszystkie podmioty (przedsiębiorcy, rolnicy, osoby fizyczne czy prawne) prowadzące produkcję rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej, oraz prowadzące działalność, w ramach której są przechowywane odchody zwierzęce lub stosowane nawozy, mają postępować tak, aby zapobiegać zanieczyszczaniu wód azotanami. Wszystkie gospodarstwa zobowiązane są do przestrzegania zasad dotyczących stosowania nawozów zawierających azot, w tym m.in. terminów stosowania nawozów.

Terminy stosowania nawozów

- Nawozy mineralne azotowe i naturalne płynne na grunty orne od 1 marca do 15 lub 20, lub 25 października (w zależności od gminy – załącznik 2 i 3 programu);

- nawozy naturalne stałe na grunty orne od 1 marca do 31 października;

- nawozy mineralne azotowe i naturalne płynne na uprawy trwałe, wieloletnie i trwałe użytki zielone od 1 marca do 31 października;

- nawozy naturalne stałe na uprawy trwałe, wieloletnie i trwałe użytki zielone od 1 marca do 30 listopada.

Ww. terminy stosowania nawozów programu azotanowego dotyczą nawozów naturalnych (obornik, gnojówka, gnojowica, pomiot ptasi) oraz azotowych mineralnych i nie obejmują innych, np. nawozów organicznych, odpadów procesu odzysku R10 na powierzchni ziemi przynoszących korzyści dla rolnictwa (Dz.U. 2015.132), do których odnoszą się przepisy wynikające z definicji nawozu zawartej w ustawie Prawo wodne. Terminów powyżej nie stosuje się do nawożenia upraw pod osłonami oraz upraw kontenerowych.

Odstępstwa od terminów 

Terminy ustawowe stosowania nawozów naturalnych stałych i płynnych na gruntach ornych nie dotyczą:

- podmiotów, które będą zakładać uprawy po przedplonie późno schodzącym z pola, tj. buraku cukrowym, kukurydzy czy późnych warzywach. Dopuszczalna dawka azotu w wieloskładnikowych nawozach dla zakładanych upraw nie może przekroczyć dawki 30 kg N/ha. Korzystając z odstępstwa, należy posiadać szczegółową dokumentację terminu zbioru przedplonu, terminu i dawki zastosowanego nawozu oraz terminu siewu uprawy jesiennej;

- podmiotów, które nie mogły przeprowadzić zbiorów lub nawożenia z uwagi na niekorzystne warunki pogodowe (np. występowanie suszy rolniczej, nawalnych deszczy, nadmiernego uwilgotnienia gleby). W takim przypadku termin graniczny stosowania nawozów to 30 listopada. Wyznaczony czas nie wymaga uzyskania osobnej zgody. W dokumentacji programu azotanowego muszą się znaleźć informacje o momencie zastosowania nawozu naturalnego, natomiast powód przesunięcia terminu nawożenia winien być poparty dokumentacją (np. zdjęcia zalanych pól).

Nawożenia się nie stosuje:

- Na glebach odłogowanych (gruntach odłogowanych) – przed planowanym zakończeniem odłogowania dopuszcza się zastosowanie nawozów jesienią;

- na glebach zalanych wodą oraz przykrytych śniegiem lub zamarzniętych do głębokości 30 cm, jak też podczas opadów deszczu;

- nawozami płynnymi naturalnymi (gnojowica, gnojówka) na glebach bez okrywy roślinnej, położonych na stokach o nachyleniu większym niż 10 proc.;

- nawozami płynnymi naturalnymi (gnojowica, gnojówka) podczas wegetacji roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożycia przez ludzi;

- nawozami (z wyłączeniem gnojowicy, gnojówki) w odległości mniejszej niż odpowiednio 5 i 10 m od jezior i zbiorników o powierzchni do 50 ha, cieków wodnych, rowów i kanałów;

- nawozami płynnymi i mineralnymi w odległości mniejszej niż 20 m od jezior i zbiorników o powierzchni powyżej 50 ha, ujęć wody i morskiego pasa nadbrzeżnego.

tekst i zdjęcia: Katarzyna Szulc