Cięcie mechaniczne a korekta ręczna w sadach

Cięcie mechaniczne w porównaniu z ręcznym jest rozwiązaniem tańszym. W tej metodzie ważne jest wykonanie cięcia korekcyjnego, które ma na celu prześwietlenie koron i dodatkowe usunięcie niepotrzebnych pędów.

Z roku na rok coraz więcej sadowników decyduje się na przejście z cięcia ręcznego na mechaniczne. Ten rodzaj cięcia ma wiele zalet związanych z pozytywnym wpływem na plonowanie oraz jakość owoców. 

Aspekt ekonomiczny 

Głównym czynnikiem zachęcającym sadowników do wprowadzenia w swoim sadzie cięcia mechanicznego są rosnące koszty wynagrodzenia dla pracowników. W 2022 roku minimalna stawka godzinowa wynosi 19,70 zł brutto, jednak wyspecjalizowani pracownicy w tej dziedzinie mają często wyższe oczekiwania co do wynagrodzenia. Oprócz tego coraz ciężej jest zatrudnić odpowiednią liczbę pracowników z powodu dużej i atrakcyjniejszej konkurencji z innych branż, np. budownictwa czy handlu. Dlatego też dobrą alternatywą jest cięcie mechaniczne, do którego potrzebny jest jedynie operator ciągnika. Średnio obcięcie hektara sadu wynosi około 1 godziny. O docelowym czasie głównie decyduje to, na ile w międzyrzędziach jest równo i jak dużo pędów jest na obcinanych drzewach. 

Do wydatków związanych z takim cięciem należy doliczyć koszt zakupu maszyny lub jej wypożyczenia. Jednak warto pamiętać, że zakup piły tarczowej lub listwy tnącej zwraca się już po kilku sezonach. Nie można również zapomnieć o konieczności wykonania korekty ręcznej. Cięcie uzupełniające wykonuje się znacznie szybciej niż cięcie ręczne od podstaw. Dzięki temu nawet sad o powierzchni kilkunastu hektarów podczas okresu zimowego są w stanie przeciąć samodzielnie 2-3 osoby.

Zalety cięcia mechanicznego

Oprócz aspektu ekonomicznego cięcie mechaniczne połączone z korektą ręczną posiada również wiele innych zalet związanych między innymi z poprawą wielkości i jakości plonu. Dużym plusem jest poprawa wybarwienia i jakości owoców, co jest szczególnie ważne u odmian, które są pod tym względem problematyczne, np. "Ligol" (na starszych drzewach "Ligola" duża część owoców słabo się wybarwia). Dodatkowo cięcie mechaniczne wpływa na zmniejszenie ryzyka przemienności owocowania i wyrównanie plonowania, a także ograniczenie wzrostu drzew, co również przekłada się na mniejszą konieczność wykonywania cięcia letniego. 

Jednak w przypadku wykonywania samego cięcia mechanicznego większość wymienionych zalet może się „odwrócić”, to znaczy, że np. zamiast poprawienia się wybarwienia owoców czy zmniejszenia ryzyka przemienności owocowania mogą pojawić się z tym problemy. Dlatego wykonywanie korekty ręcznej jest bardzo ważne, a wręcz niezbędne w sadach towarowych. 

Korekta ręczna

Korekta ręczna polega na wycięciu pędów i gałęzi nadmiernie zagęszczających wnętrze korony. Zazwyczaj jest wykonywana zarówno na dole korony, jak i na wierzchołkach przy pomocy platform sadowniczych bądź stojaków. Podczas cięcia ręcznego usuwane są także pędy zwisające zbyt nisko, uszkodzone mechanicznie czy porażone chorobami, np. mączniakiem jabłoni. Jeżeli cięcie uzupełniające nie zostałoby wykonane, to wewnątrz korony drzew byłoby zbyt małe prześwietlenie, co mogłoby wpłynąć na uzyskanie drobnych i niewybarwionych owoców. 

Należy pamiętać, że cięcie mechaniczne jest rodzajem cięcia szpalerowego, które wpływa na powstawanie dużej ilości krótkopędów. Podczas cięcia mechanicznego stare krótkopędy znajdujące się wewnątrz korony nie są usuwane. Na krótkopędach zazwyczaj zawiązuje się dużo pąków, co w rezultacie wpływa na duże zawiązanie i drobne jabłka. W takim przypadku konieczne byłoby wprowadzenie intensywnego programu przerzedzania chemicznego, który jest kosztowny. Dlatego lepszym rozwiązaniem będzie wykonanie korekty ręcznej. Podczas takiego cięcia odnawia się pędy poprzez zostawianie młodych, rodzących duże owoce. 

Narzędzia w cięciu uzupełniającym

Podczas cięcia uzupełniającego można wykorzystać różnego typu sekatory: ręczne, elektryczne lub pneumatyczne. Obecnie dużą popularnością cieszą się sekatory elektryczne, ze względu na wysoki komfort ich użytkowania dzięki obsłudze jedną ręką i bez konieczności używania dużej siły mięśni. W przypadku wyboru takiego sekatora nie należy jednak kierować się niską ceną, ponieważ jest to dość kosztowny sprzęt, który powinien służyć przez wiele lat. Dlatego przede wszystkim trzeba wziąć pod uwagę jego wagę, średnicę cięcia, ilość trybów pracy, a także czas pracy baterii. Alternatywą dla sekatorów elektrycznych są pneumatyczne, które również obsługuje się lekko, jedną ręką. Jednak ich wadą jest konieczność dostarczenia sprężonego powietrza, co wiąże się z podłączeniem narzędzia do przewodu, obniżając nam zakres ruchu. Dodatkowo przy cięciu sekatorem pneumatycznym z ziemi konieczne jest zastosowanie kompresora, który wymaga silnika do napędu (nie ma z tym problemu, kiedy pracujemy z platformą sadowniczą). W gospodarstwie warto również posiadać zwykłe sekatory jedno- i dwuręczne, które mogą być przydatne przede wszystkim w starszych nasadzeniach.

Tekst i zdjęcia: Monika Korzeniowska