Wykorzystanie sygnału GNSS do pozycjonowania obiektów znajduje coraz to szersze zastosowanie w produkcji rolniczej. Dzięki temu w rolnictwie pojawiły się nowe technologie, które umożliwiają jazdę automatyczną maszyn, zbieranie szeregu danych z pola, a także precyzyjne aplikowanie nawozów mineralnych czy środków ochrony roślin. Technologie satelitarne są wykorzystywane również w technice siewu, umożliwiając precyzyjne umieszczanie nasion w glebie.
Jazda automatyczna
Jedną z technik jaką dostarczają technologie satelitarne jest jazda automatyczna po linii prostej lub równoległej do granicy pola bądź poprzedniego przejazdu. W tej technice ciągnik z siewnikiem porusza się automatycznie po określonej trajektorii, którą za pomocą specjalnego modułu w oprogramowaniu do zarządzania gospodarstwem można zaprojektować w gospodarstwie i przenieść na terminal. Innym sposobem na określenie tras przejazdu jest objechanie ciągnikiem pola przed wykonaniem zabiegu i wykonanie tzw. obrysu pola. Na podstawie obrysu pola aplikacja w terminalu sterującym określi trasy poszczególnych przejazdów. Zaprojektowane i przebyte przez agregat trasy można zapisać, aby odtwarzać je potem np. na potrzeby pielenia międzyrzędzi w przypadku punktowego siewu kukurydzy, buraków czy innych roślin. Jazda automatyczna umożliwia zachowanie pełnej szerokości roboczej siewnika, a tym samym unikanie omijaków oraz nakładek. Z jednej strony przekłada się to na wzrost wydajności pracy. Z drugiej strony unika się niepotrzebnych strat materiału siewnego. Jest to istotne w dobie wzrastających kosztów materiału siewnego. Ponadto dzięki prowadzeniu agregatu za pomocą technik GPS znaczniki w siewniku nie są potrzebne.
Technologia zmiennego dawkowania nasion
Technologia zmiennego dawkowania (VRA – Variable Rate Aplication lub VRC – Variable Rate Control) znalazła zastosowanie w aplikacji nawozów mineralnych, których dawki dopasowane są do potrzeb roślin z uwzględnieniem zasobności poszczególnych stref pola. Dawkowanie zmiennych dawek odbywa się z wykorzystaniem map aplikacyjnych, które są wgrywane do pamięci terminala sterującego pracą rozsiewacza. Mapy te powstają w specjalistycznym oprogramowaniu, które uwzględnia szereg innych zmapowanych informacji (danych naniesionych na mapy GIS), dotyczących zebranego wcześniej plonu, zasobności gleby w składniki pokarmowe jak i właściwości fizycznych gleby zbadanych w wyniku skanowania elektromagnetycznego. Technologia VRA jest możliwa dzięki odpowiednim rozwiązaniom technicznym zastosowanym w rozsiewaczach. Należą do nich elektryczne siłowniki otwierające zasuwę, poprzez którą nawóz ze zbiornika dostaje się na tarcze wysiewające. Urządzenia te sterowane są z terminala znajdującego się w kabinie ciągnika.
Nowoczesne uniwersalne siewniki zbożowe są wyposażone w elektryczny napęd aparatu wysiewającego. W nowych generacjach siewników punktowych każda z sekcji jest wyposażona w aparat pojedynkujący nasiona napędzany silnikiem elektrycznym. Dzięki tym rozwiązaniom można zmieniać obsadę roślin na hektar, a tym samym dawkę wysiewu. Dawka nasion jest ustalana z poziomu terminala znajdującego się w kabinie ciągnika.
Z wykorzystaniem technik satelitarnych wykorzystywanych do pozycjonowania maszyny na polu możliwe jest zmienne dozowanie ilości nasion na podstawie map aplikacyjnych. Technologia zmiennej ilości wysiewu nasion – Variable Seeding Rate (VSR) uwzględnia fakt, że norma wysiewu jest uzależniona od rodzaju gleby jak i innych warunków siedliskowych. Stąd, aby uzyskać możliwie jak najwyższy plon, należy dobrać odpowiednią obsadę roślin do potencjału poszczególnych stref pola. W tym celu wykorzystuje się informacje dotyczące plonowania roślin z ostatniego sezonu zbioru jak i poprzednich lat, a także dane dotyczące właściwości gleby. Jest to możliwe dzięki specjalnym programom komputerowym, w których powstają mapy aplikacyjne. Podczas ich tworzenia uwzględnia się warunki siedliskowe, odmiany roślin jak i wielkość oczekiwanego plonu. Powstałe w oprogramowaniu mapy aplikacyjne siewu są wgrywane do pamięci terminala. Obsada nasion w danej części pola jest zmieniana automatycznie wg wskazań mapy aplikacyjnej i pozycji GPS.
Funkcja Section Control
Przydatnym rozwiązaniem w technice siewu z wykorzystaniem nawigacji GPS jest wyłączanie poszczególnych sekcji w siewniku punktowym lub redlicy w siewniku uniwersalnym, kiedy elementy te znajdą się poza granicą pola lub na obszarze już obsianym. W przypadku siewników punktowych jest to możliwe dzięki wyłączeniu elektrycznego napędu poszczególnych sekcji. Natomiast w uniwersalnych siewnikach zamykane są elektrozawory zamykające przewód nasienny danej redlicy. Moment wyłączenia a następnie włączenia poszczególnych sekcji i redlic jest określany za pomocą sygnału GNSS (nawigacji satelitarnej). Funkcja ta o nazwie Section Control jest dostępna na terminalach obsługujących siewniki.
dr inż. Jacek Skudlarski
SGGW w Warszawie