Jakie opony do ciągnika – radialne czy diagonalne?

Obecnie w maszynach rolniczych zdecydowaną większość stanowią opony radialne. Niemniej w użyciu pozostają także opony diagonalne. W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej obu typom i podpowiemy, gdzie sprawdzą się najlepiej poszczególne opony. 

Konstrukcja opony diagonalnej została opracowana o wiele wcześniej niż radialnej. Główną różnicą między tymi dwoma rodzajami opon jest ich budowa, ale mają kilka cech wspólnych.

Budowa opony

Opona składa się z bieżnika (zewnętrzna część opony wchodząca w kontakt z podłożem), osnowy (warstwowo ułożone kordy wzmacniające), opasania (warstwa kordu na obwodzie opony wzmacniająca czoło), stopki (część opony stykająca się z obręczą, wśród opon rolniczych są opony kołnierzowe, uniemożliwiające dotarcie brudu i obcych ciał między felgę a oponę). Osnowa opony diagonalnej składa się z kilku warstw ułożonych na przemian kordów. Kordy wzmacniające przebiegają ukośnie przez całą oponę, pod kątem 30-40 stopni do linii centralnej opony (w niektórych oponach ten kąt może być inny, ale mniejszy niż 90 stopni). Każda warstwa biegnie w przeciwnym kierunku, tworząc krzyżujący się wzór. Liczba warstw zależy od wielkości i obciążenia, na jakie projektowana jest dana opona.

Opona diagonalna

Zaletą takich opon jest to, że są o wiele bardziej odporne na uszkodzenia niż nowocześniejsze opony radialne. Różnica polega na odmiennej budowie osnowy. W oponach diagonalnych jest ona wielowarstwowa, dzięki temu mocniejsza i trudniejsza do uszkodzenia. Dlatego jest bardziej wytrzymała na uszkodzenia mechaniczne, przez co sprawdzi się w trudnych warunkach pracy, np. w lesie. Ponadto dużo starych maszyn pracuje na oponach diagonalnych, i jest to niezmienne, bo w rolnictwie zarówno opony, jak i maszyny są „długowieczne” i patrzy się raczej na ich stan techniczny, a nie na wiek i liczbę motogodzin. Stąd tak duża rozpiętość ogumienia stosowanego w gospodarstwach, w których pracują zarówno nowoczesne maszyny, jak też nie brakuje np. Ursusów C-330, które są w niektórych zadaniach nadal niezastąpione. 

Do poprawnej pracy taka opona wymaga dość wysokiego ciśnienia, co przekłada się zarówno na mocniejsze ubijanie gleby, jak i niemożność obniżenia ciśnienia przy pracy w polu. Przy zbyt małej ilości powietrza opona diagonalna zaczyna się odkształcać i zmniejsza się powierzchnia styku z gruntem, a co za tym idzie zwiększają się koszty eksploatacyjne. Takie opony są przeznaczone raczej do mniej wymagających prac lub do mniejszych gospodarstw, gdzie skala produkcji nie pozwoli na widoczne oszczędności w eksploatacji.

Opona radialna

W przypadku opony radialnej warstwy wzmacniające oponę kordu ułożone są pod kątem 90 stopni do linii centralnej. Dodatkowo pod bieżnikiem umieszcza się kolejne warstwy kordu ułożone ukośnie (pod kątem 15-25 stopni) względem siebie. Dzięki temu czoło opony radialnej jest sztywniejsze i bardziej odporne na uszkodzenia. Taka specyficzna budowa opony radialnej sprawia, iż jest ona bardziej wytrzymała od diagonalnej (opony radialne są trwalsze o około 30 proc. – lepsza przyczepność powoduje wolniejsze ścieranie się bieżnika). Wzmocnione czoło pozwala na stosowanie mniejszego ciśnienia w oponach bez obawy odkształceń, co zdecydowanie wpływa na zmniejszenie poślizgu i zużycie opony.

Zakładając, że mamy taką samą maszynę, z takim samym obciążeniem itd., to ślad opony o konstrukcji radialnej jest o 25-30 proc. szerszy niż opony diagonalnej, co przekłada się na lepszą przyczepność i trakcję. Nie do przecenienia jest także fakt mniejszego ugniatania gleby.

Wybór opon

Pomimo że opony diagonalne są tańsze od radialnych, to taka inwestycja w konstrukcję radialną na ogół zwraca się nawet po połowie sezonu (uzależnione od przepracowanych roboczogodzin). Stąd obecnie można już mówić o bardzo mocnym procesie radializacji opon, co wynika z korzyści, jakie niesie ze sobą stosowanie opon o konstrukcji radialnej. Przede wszystkim opony radialne pozwalają uzyskać: mniejsze zużycie paliwa, mniejsze ugniatanie gleby czy znacznie wydłużyć okres użytkowania ogumienia w porównaniu do opon o konstrukcji diagonalnej. Jeżeli więc nie użytkujemy naszego ciągnika w warunkach niezwykle dużego narażenia na uszkodzenia mechaniczne opon (np. prace w lesie), to lepszym wyborem są opony radialne.

Na koniec pozwolimy sobie jeszcze na jedną dość istotną uwagę. Mianowicie opony rolnicze, które w nowoczesnych gospodarstwach rolnych kupowane są do naprawdę mocnych i solidnych maszyn, muszą być w stanie efektywnie pracować przez długie lata. Wyboru powinniśmy dokonać w oparciu nie tylko o budżet, ale także o to, jakie prace będą wykonywane danym ciągnikiem. Na nic jednak zda się kupno opony nawet najwyższej klasy, jeśli nie będziemy regularnie sprawdzać w nich ciśnienia. Nieodpowiedni poziom tego parametru skutecznie skróci okres eksploatacji każdej opony.

Tekst i zdjęcia: Karol Witeska