Wartościowa kiszonka z kukurydzy
Prace polowe ruszą niedługo pełną parą, a wraz z nimi siew kukurydzy. Proces tworzenia wartościowej kiszonki z kukurydzy rozpocznie się wcześnie, jeszcze przed siewem.
Uzyskanie obfitych plonów zielonej masy przy zachowaniu wysokiej jakości zależy od wielu czynników. Dużą rolę odgrywa dobór stanowiska, nawożenia oraz dopasowanie do tych warunków odpowiedniej odmiany kukurydzy, co w gospodarstwie trzeba rozpatrywać indywidualnie. Nie ma bowiem gotowej odpowiedzi na to, która odmiana jest najlepsza, jednak inwestycja w materiał siewny z najwyższej półki zwróci się w ilości udojonego mleka.
Ziarno flint czy dent
Dominuje przekonanie, że kukurydza typu flint najlepiej sprawdza się w żywieniu przeżuwaczy. Ziarniaki tych odmian zawierają skrobie by-pass, która jest trawiona w jelicie cienkim i bezpośrednio dostarcza zwierzęciu energii do produkcji mleka. Wadą flintów jest niższy potencjał plonowania oraz mniejsze rozmiary liści, co przekłada się na ilość uzyskanej zielonej masy. Ziarna typu dent od lat znakomicie sprawdzają się w Ameryce, gdzie osiągane są jedne z najwyższych wydajności mlecznych. Badacze próbują także na naszym kontynencie udowodnić ich wysoką wartość w żywieniu krów mlecznych. Ziarna dent charakteryzują się łatwiejszym dostępem do skrobi przez bakterie żwaczowe, a z racji tego, że są bardziej mączyste niż flint, nie opadają na dno żwacza, tylko swobodnie się unoszą w całym roztworze wypełniającym żwacz. Dzięki łatwiejszemu dostępowi bakterii do skrobi, są one lepiej wykorzystywane przez zwierzę, dają więcej energii, generują mniejsze straty, a ich niestrawione części są wydalane.
Analizy składników w kiszonce
Sporządzanie analiz pozwala poznać zawartość składników pokarmowych i na ich podstawie wyciągnąć wnioski, czy podejmowane dotychczas działania były odpowiednio ukierunkowane na uzyskanie doskonałej kiszonki. Badania powinno się wykonywać systematycznie, ponieważ każda partia kiszonki może się różnić od pozostałych, a czasem trzeba wprowadzić korekty żywieniowe, tak by zwierzęta maksymalnie wykorzystały zadaną paszę i swój potencjał w produkcji mleka. Takie analizy są niedrogie, często bezpłatne, jeśli korzysta się z usług doradców żywieniowych lub stado jest pod stałą oceną w federacji.
Najczęściej spotykanym sposobem badania wartości pokarmowej pasz jest metoda spektroskopii w bliskiej podczerwieni przy użyciu urządzeń NIRS. W wyniku tej analizy uzyskujemy szereg informacji o składzie kiszonki, a co za tym idzie o jej jakości (tabela).
Podstawowe parametry analizy wartości pokarmowej kiszonki
Parametr | Zalecana zawartość | |
| Sucha masa | 32-35% | |
| pH | 3,8-4,2 | |
| Popiół surowy | do 8% | |
| Białko ogólne | 7-9% | |
| Skrobia | 30-38% (im więcej, tym lepiej) | |
| Włókno surowe | do 20% | |
| NDF | 25-40% | |
| ADF | do 22% | |
| Kwas mlekowy | 7-10% w suchej masie | 70-80% sumy kwasów |
| Kwas octowy | 2-3% w suchej masie | 10-20% sumy kwasów |
| Kwas masłowy | do 0,3% w suchej masie | do 5% sumy kwasów |
| Adin | do 10% | |
Poprawa jakości kiszonki
Analiza parametrów pozwala ocenić, czy dobór odmiany, stanowiska, nawożenia oraz sposób prowadzenia uprawy były odpowiednie, m.in. po to, by w kolejnym sezonie wprowadzić ewentualne zmiany. Jeśli kukurydza na polu nie jest tak idealna, jak oczekiwano, kiszonka z niej może się nie udać. Wówczas należy rozważyć dodatek preparatów konserwujących, które w pewnym stopniu poprawią błędy w zbiorze i kiszeniu. Tworzą je specjalnie dobrane szczepy bakterii poprawiające przebieg fermentacji lub mieszaniny kwasów organicznych, których dodatek pozytywnie wpływa na zakiszany materiał i warunki fermentacyjne.
Tekst: Arkadiusz Trzciński
Zdjęcia: Katarzyna Szulc