Słoma, piasek, a może trociny – który rodzaj ściółki dla krów?

Odpowiedni dobór podłoża dla krów mlecznych na legowiskach to nie tylko dbanie o dobrostan zwierząt i ich komfort, czasem to także poszukiwanie nowych rozwiązań. Analizujemy, który rodzaj ściółki najlepiej sprawdza się w hodowli krów mlecznych.

Intensyfikacja produkcji mleka znajduje swoje odzwierciedlenie w strukturach zasiewu. Na polach widać więcej kukurydzy, także użytków zielonych, które przeznaczane są na pasze dla przeżuwaczy. Jednocześnie słoma zbóż często wykorzystywana jest jako nawóz, co sprawia, że stała się w mniejszym stopniu dostępna dla gospodarstw z produkcją zwierzęcą. Są one zmuszone do poszukiwania innych materiałów, które zastąpią słomę i wypełnią przestrzeń pomiędzy zwierzęciem a podłożem, podczas ich leżenia. Dobór odpowiedniego podłoża dla krów mlecznych to trudny wybór. Powinniśmy zatem przeanalizować rynek, aby dobrać idealne rozwiązanie dla swojego gospodarstwa. 

Rodzaje podłoża

Nie ma określonej ilości rodzajów ściółek stosowanych w oborach krów mlecznych. Do tego celu można wykorzystać każdy materiał, który będzie suchy i wygodny dla zwierząt oraz nieszkodzący ich zdrowiu i życiu. Najważniejszym zadaniem ściółki jest to, aby krowy chętnie przebywały na swoich legowiskach, zachowując czystość wymion i kończyn. To właśnie na źle przygotowanych legowiskach krowy najczęściej uszkadzają sobie kończyny i doznają chorób wymienia. Wybór odpowiedniego podłoża powinien być uzależniony od dostępności danego surowca w okolicy danego gospodarstwa tak, aby był on zawsze łatwy w pozyskaniu dla hodowcy i stosunkowo niedrogi. Dokonując wyboru, należy także wziąć pod uwagę możliwości usuwania i składowania zużytego już materiału ściółkowego.

Słoma numerem jeden

Najczęściej spotykanym surowcem wykorzystywanym w ścieleniu u krów mlecznych jest słoma. Do wypełnienia boksów legowiskowych może być ona stosowana w całości, choć lepiej się sprawdza sieczka. Surowiec ten dobrze izoluje zwierzę od twardej posadzki, ale ma jedną wadę, mianowicie mogą się w niej znajdować grzyby i pleśnie, powstałe w czasie zbioru i przechowywania, powodujące liczne zapalenia u krów. Dlatego też częściej stosuje się mieszaninę słomy i wapna, w celu ograniczenia rozwoju patogenów. Wapno do tego celu powinno być całkowicie rozdrobnione, tak aby dobrze wymieszało się ze słomą, co pozwala ograniczyć zużycie słomy do odstępów 2-, 3-tygodniowych. Z uwagi na intensyfikację produkcji mleka i bydła opasowego oraz malejącą podaż słomy na rynku coraz więcej gospodarstw odchodzi od tego surowca na rzecz innych komponentów ściółkowych.

Piasek

Dużą popularnością wśród hodowców cieszy się ściółka z piasku. Materiał ten ma mniejszy udział grzybów i bakterii w swoim składzie, w porównaniu do innych podłoży, co pozwala ograniczyć rozprzestrzenianie się chorób wymienia, a także korzystnie wpływa na układ ruchu krów mlecznych. Dodatkowo piasek jako materiał idealnie dopasowuje się do kształtu zwierzęcia, amortyzując ciężar ciała krowy i zapewniając lepszy komfort podczas leżenia. Piasek jest jednak materiałem dość kosztownym i pracochłonnym w użyciu. Badania wykazały, że krowy najchętniej wybierają właśnie ten rodzaj podłoża.

Trociny

Odpady przy obróbce drewna nie są popularne wśród hodowców, z uwagi na ich małą dostępność i cenę. Niemniej jako materiał ściółkowy są dobrym rozwiązaniem, gdyż dobrze izolują i chłoną wilgoć oraz redukują poziom amoniaku z powietrza. Aby jednak trociny mogły zostać użyte jako podłoże dla krów, powinny zostać poddane odpyleniu i odsianiu. Nie bez znaczenia jest także dobór odpowiedniego gatunku drzewa, z którego powstały. Nie zaleca się stosowania trocin z drzew twardych takich jak: dąb, grab, wierzba, które zawierają ostre drzazgi, mogące ranić zwierzęta. Bardziej odpowiednie są trociny z sosny, świerku czy lipy. Problemem przy użytkowaniu ściółki z trocin jest składowanie, gdyż obornik z ich udziałem znacznie zakwasza glebę.

Maty gumowe

Rewolucyjnym rozwiązaniem wygodnych i trwałych podłoży w boksach legowiskowych dla krów mlecznych mogą się okazać maty gumowe. Powinny być w całości wykonane z wysokiej jakości gumy i pianki, która dzięki specjalnej budowie zapewni krowom amortyzację i komfort podczas leżenia. Niewątpliwą ich zaletą jest mniejsza pracochłonność hodowcy przy obsłudze legowisk, a także proste utrzymanie czystości stanowisk. Jednak rozwiązanie to jest kosztowne, a sięganie po tańsze imitacje mat legowiskowych skutkuje niechętnym korzystaniem z nich przez zwierzęta.

Tekst: Arkadiusz Trzciński