Białko pod ochroną w odchwaszczanych użytkach zielonych

Użytki zielone wymagają zabiegów pielęgnacyjnych, aby stanowiły cenną paszę,. Kompensacji chwastów lepiej zapobiegać metodami agrotechnicznymi. Gdy te nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, trzeba wspomóc się zabiegiem herbicydowym.

Najczęstszym zadaniem użytków zielonych jest zabezpieczenie potrzeb paszowych zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie. Stanowią ważny surowiec w produkcji pasz do bezpośredniego skarmiania (podczas wypasu na pastwisku, skarmiania w oborze lub na okólniku) oraz pasz konserwowanych (kiszonki, sianokiszonki), siana lub suszu. O wartości tych pasz decyduje przede wszystkim skład botaniczny runi, który zależy miedzy innymi od warunków siedliskowych, nawożenia, sposobu użytkowania i terminu zbioru oraz prowadzonych zabiegów pielęgnacyjnych.

Użytki zielone wymagają zabiegów pielęgnacyjnych, aby stanowiły cenną paszę. Ograniczenie lub całkowite zaniechanie tych zabiegów prowadzi do niekorzystnych zmian w składzie gatunkowym, a w dalszej konsekwencji do degradacji i obniżenia wartości użytku zielonego. Wraz z postępującą degradacją wzrasta udział gatunków lepiej przystosowanych do warunków siedliska, głównie roślin dwuliściennych (zioła i chwasty) oraz gatunków traw o mniejszej wartości paszowej. Ma to wpływ na mniejszą produkcję białka z jednostki powierzchni i w konsekwencji pasz o gorszych parametrach żywieniowych.

Nie tylko chemia

W ramach integrowanej ochrony roślin należy łączyć wszelkie dostępne metody w zwalczaniu chwastów. Znana od starożytności i przypisywana Hipokratesowi maksyma „Lepiej jest zapobiegać, niż leczyć” jest nieustannie aktualna. Dotyczy nie tylko spraw zdrowotnych, ale także wszelkich innych sytuacji, w których profilaktyka jest łatwiejszym, a często i tańszym rozwiązaniem, aniżeli usuwanie skutków niekorzystnych zdarzeń. 

W miarę możliwości lepiej zapobiegać kompensacji chwastów metodami agrotechnicznymi. Dobre efekty uzyskuje się poprzez częstsze koszenie, wykaszanie niedojadów, a w warunkach odpowiedniego uwilgotnienia gleby zbilansowane nawożenie sprzyja intensywnemu wzrostowi pożądanej roślinności. Gdy te zabiegi nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, można wspomóc się zabiegiem herbicydowym. Zgodnie z aktualnymi zaleceniami do zwalczania chwastów dwuliściennych na użytkach zielonych stosować można środki o nazwie: Fernando Forte, Starane lub Taran.

Herbicydy na chwasty dwuliścienne

Do walki z chwastami dwuliściennymi zalecane są trzy środki chwastobójcze oparte na substancji czynnej fluroksypyr (Starane 250 EC, Starane 333 EC i Taran 250 EC). Przeznaczone są do zwalczania miedzy innymi takich gatunków jak: gwiazdnica pospolita, niezapominajka polna, pokrzywa zwyczajna, rdest ziemnowodny, rogownica skupiona. Natomiast względem mniszka lekarskiego ich skuteczność jest niezadowalająca. Należy mieć na uwadze, że stosując środki zawierające substancję czynną fluroksypyr, zwalczona będzie koniczyna biała i inne jej gatunki. Na użytki zielone opryskiwane herbicydem opartym na substancji czynnej fluroksypyr nie można wprowadzać zwierząt (okres prewencji), jak i użytkować ich na paszę (okres karencji) przez okres 7 dni od terminu wykonania zabiegu.

Mieszanina na chwasty

Siła działania herbicydu Fernando Forte 300 EC oparta jest na mieszaninie dwóch substancji czynnych (fluroksypyr + trichlopyr). Oprócz wyżej wymienionych gatunków zwalcza on także babkę lancetowatą (w fazie rozety), krwawnik pospolity, mniszek lekarski i ostrożeń polny. Herbicyd ten w pewnym zakresie wpływa na ograniczenie rozwoju kłopotliwego gatunku, jakim jest jaskier rozłogowy. 

Fernando Forte chwasty roczne najskuteczniej zwalcza od fazy 2 liści do początku fazy rozety, a chwasty wieloletnie od fazy 6-8 liści (rozeta liści) do fazy początku strzelania w pędy. Dlatego wykonanie zabiegu wczesną wiosną, jak i zbyt wcześnie po skoszeniu (wypasaniu zwierząt) może skutkować niższą skutecznością w związku ze zbyt małą powierzchnią liściową chwastów w stosunku do ich masy korzeniowej. Zalecane jest stosowanie w okresie intensywnego wzrostu chwastów, najlepiej wiosną, w początkowym okresie ich wegetacji. Natomiast planując zabieg po skoszeniu (wypasaniu zwierząt), należy odczekać 2-3 tygodnie, aż do czasu odrośnięcia chwastów, nie później jednak niż do osiągnięcia przez trawy wysokości ok. 25 cm.

W celu optymalnego działania herbicydu, w terminie 10 dni przed planowanym terminem zabiegu oraz 7 dni po wykonanym zabiegu, nie należy bronować i wałować runi. Herbicydu Fernando Forte nie można stosować na użytkach zielonych w roku, w którym zostały wysiane lub założone. 

Wykonanie zabiegu należy zaplanować w warunkach niestwarzających ryzyka znoszenia cieczy opryskowej. Podczas stosowania środka nie wolno dopuścić do znoszenia na uprawy sąsiednie. Do szczególnie wrażliwych należą rośliny bobowate, ziemniak, pomidor oraz marchew i inne rośliny uprawne z rodziny baldaszkowatych oraz sałata i inne rośliny uprawne z rodziny astrowatych. Również nie można dopuścić do znoszenia cieczy użytkowej na drzewa i krzewy iglaste oraz wykonywać zabiegów pod koronami tych drzew.

Podsiew po herbicydzie

Na użytki zielone opryskiwane herbicydem Fernando Forte nie można wprowadzać zwierząt (okres prewencji) przez okres 7 dni od wykonania zabiegu. W przypadku występowania gatunków chwastów uciążliwych (np. szczawie) zwierzęta gospodarskie należy wypasać dopiero po całkowitym zniszczeniu tych roślin. W celu zapewnienia maksymalnego efektu chwastobójczego nie powinno się kosić runi przez okres 4 tygodni po zabiegu.

Ze względu na dużą wrażliwość roślin bobowatych (motylkowate) na herbicyd Fernando Forte zabieg można wykonać na użytkach zielonych, na których te rośliny nie stanowią zamierzonego składnika runi. Ewentualny wysiew (podsiew) traw, roślin bobowatych (motylkowatych) oraz mieszanek traw z roślinami bobowatymi wolno wykonać po 6 tygodniach od zabiegu.

W zakresie optymalnych parametrów chemicznego odchwaszczania użytków zielonych zalecane jest stosowanie rozpylaczy wytwarzających opryskiwanie średniokropliste przy dawce cieczy użytkowej w zakresie 200-300 l/ha. W celu uzyskania optymalnej skuteczności wykonanie zabiegu należy zaplanować w okresie, w którym w trakcie zabiegu oraz przez kolejne 5 dni po zabiegu minimalna temperatura dobowa nie będzie niższa niż 8°C.

Tekst i zdjęcia: dr hab. Roman Krawczyk, 

IOR-PIB Poznań